एकदा रिडेव्हलपमेन्ट करायची म्हटल्यावर FSI, TDR, Premium FSI, Ancillary FSI वगैरे शब्द कानावर पडायला लागतात. हया शब्दांचा साधारण अर्थ माहीत असला तरी नक्की अर्थ काय आणि ह्याचा रिडेव्हलपमेन्ट प्रोसेस वर काय परिणाम होतो हे बऱ्याच जणांना माहीत नसते आणि हेच आपण हया लेखातून जाणून घेऊया.
FSI (Floor Space Index) :
FSI म्हणजे एखाद्या प्लॉटवर तुम्ही जास्तीतजास्त किती बांधकाम करू शकता त्याचे गुणोत्तर.
जर तुमचा प्लॉट 5000 Sq.Ft. असेल आणि नियमानुसार बेसिक FSI 1.1 असेल तर तुम्ही त्या प्लॉटवर 5500 Sq.Ft. इतके बांधकाम करू शकता.
FSI बिल्डिंग च्या उपयोगानुसार किंवा प्लॉटच्या साईझ आणि लोकेशन नुसार बदलतो.
TDR (Transferable Development Rights) :
TDR म्हणजे जर एखाद्या प्लॉटवर काही रिझर्वेशन मुळे बांधकाम करता येणार नसेल किंवा एखाद्या विकासकामासाठी तो प्लॉट सरकारने ताब्यात घेतला असेल किंवा रस्ता रुंदीकरणामुळे प्लॉट चा काही भाग गेला असेल तर महानगरपालिका त्या प्लॉटच्या मालकाला पैसे देण्याऐवजी त्या प्लॉटवर नियमानुसार जेवढे संभाव्य बांधकाम करता आले असते त्यानुसार एक डेव्हलपमेन्ट सर्टिफिकेट देते. तेवढे क्षेत्र तो जागामालक ठरवून दिलेल्या झोनमध्ये इतर कोणालाही विकू शकतो.
बिल्डिंग बांधताना बिल्डर FSI व्यतिरिक्त नियमानुसार ठरवून दिलेल्या प्रमाणात असा TDR वापरून अधिकचे बांधकाम करू शकतो.
बिल्डरला TDR मार्केट मधून विकत घ्यावा लागतो. TDR चा रेट हा त्या भागातील रेडीरेकनर चे दर आणि मार्केट मधील उपलब्धी ह्यावर अवलंबून असतो.
बिल्डिंग ज्या रस्त्यावर आहे त्या रस्त्याच्या रुंदीनुसार किती TDR वापरता येईल ह्यासाठी नियम असतात.
जर तुमचा प्लॉट 5000 Sq.Ft. असेल, FSI 1.1 असेल आणि 40% (0.4) TDR वापरण्याची परवानागी असेल तर तुम्ही 7500 Sq.Ft. बांधकाम करू शकता.
Premium FSI :
FSI आणि TDR व्यतिरिक्त बिल्डरला प्रीमियम भरून देखील अधिकचे बांधकाम करता येते. प्रीमियम FSI लाच फंजीबल FSI देखील म्हणतात. प्रीमियम चे दर त्या भागातील रेडीरेकनर चे दर लक्षात घेऊन महानगरपालिका ठरवते. प्रीमियम FSI साठी बिल्डरला महानगरपालिकेत ठरलेल्या दरानुसार प्रीमियम भरावा लागतो.
बिल्डिंग ज्या रस्त्यावर आहे त्या रस्त्याच्या रुंदीनुसार किती प्रीमियम FSI वापरता येईल ह्यासाठी नियम असतात.
जर तुमचा प्लॉट 5000 Sq.Ft. असेल, FSI 1.1 असेल आणि 40% (0.4) TDR आणि 50% (0.5) प्रीमियम FSI वापरण्याची परवानागी असेल तर तुम्ही 10000 Sq.Ft. बांधकाम करू शकता.
Ancillary FSI विषयी आपण पुढील भागात माहिती घेऊ.
Manish Bedarkar
Architect, Project Management Consultant and Redeveloper
No comments:
Post a Comment